De verzorging van zachte contactlenzen

Er bestaan prachtige auto's met schitterende rij prestaties, maar sommige daarvan staan wel heel vaak voor reparatie bij de garage. Met een mooi woord heten deze auto’’ 'garagegevoelig. Met zachte contactlenzen is daarmee een vergelijking te maken: zachte contactlenzen hebben een perfect draagcomfort, maar ze moeten dan wel erg goed verzorgd worden. 

Zachte contactlenzen zijn 'verzorgingsgevoelig'. Een zachte contactlens is ge¬maakt van een hydrofiele (waterlievende) kunststof. Dat wil zeggen dat een zachte lens water (traanvocht) aan zich bindt. In het oog bestaat een zachte contactlens voor 40 tot 80% uit traanvocht, En omdat een zachte lens zoveel traanvocht aan zich bindt, heeft dat consequenties voor de verzorging. Door het hoge percentage traanvocht is de treksterkte zeer verminderd. Met andere woorden: een zachte lens kan scheuren. Ook kunnen er randbeschadigingen ontstaan. Het is dus nood¬zaak met zachte contactlenzen zeer zorgvuldig om te gaan

De verzorging van zachte contactlenzen is te verdelen in een drie¬tal handelingen:
1. Het reinigen door middel van een 'cleaner'.
2. Het desinfecteren, bewaren en neutraliseren.
3. De enzymatische reiniging door middel van enzym-tabletten.
1. Het reinigen

Elke zachte lens die wordt gedragen zal blootstaan aan vervuiling met (organische) stoffen uit de traanfilm. De veelal vettige substanties slaan neer op het lensoppervlak en verhinderen een optimale zuurstofdoorlaatbaarheid en transparantie van de lens. Zolang de lens op het oog wordt gedragen. zullen de oogleden de substanties veelal 'wegwissen' door het knipperen, zoals de ruitenwissers van een auto. Echter, wanneer de lens wordt uitgehaald en ongereinigd in de bewaarvloeistof zou worden gelegd, dan hebben de verontreinigingen alle mogelijkheden om zich aan het lensoppervlak te hechten.

Het reinigen gebeurt doorgaai is door de lens voorzichtig in de handpalm te wrijven.
Er zijn drie soorten reinigers, cleaners genaamd, in gebruik
Dagelijkse reiniger: goed voor normaal,
- Intensieve reiniger: voor periodiek gebruik of wanneer de
traanfilm zeer veel afscheiding vormt op
- Oxydatieve reiniger: in combinatie met voor peroxide gebruikt (zie desinfectie).

2. Het desinfecteren

De desinfectie of het antiseptisch maken wil zeggen dat een gereinigde contactlens tijdens het bewaren beschermd is tegen de bacteriën, virussen en vooral schimmels. De materiaalstructuur en het vochtige milieu van de zachte contactlens is een ideaal broeinest voor allerlei (schadelijke) micro- organismen. Desinfectievloeistof is dus doorgaans de bewaar- vloeistof.
Om zachte contactlenzen te desinfecteren zijn drie methoden voorhanden:
- Chemisch, door middel van bewaarvloeistof: deze vloeistoffen
bevatten chemische toevoegingen die de groei van micro- organismen remmen of zelfs geheel afbreken.
- Oxydatief: peroxide is zéér populair. Door de chemische inwerking van peroxide op micro-organismen en op vervuilingen op het lensoppervlak (in beperkte mate), is het een vrij effectieve wijze van lensbehandeling. Wel oppassen: de speciale peroxiden zijn agressieve stoffen bij contact met het oog. Om die reden zullen zij altijd moeten worden nabehandeld met neutralisatievloeistof.
- Thermisch: het tijdelijk verhitten van lenzen door middel van een kookapparaat is een effectieve wijze van desinfecteren: betrouwbaar, handig en zonder chemische vloeistoffen. Door¬gaans beperkt het koken de levensduur van de lenzen.

3. De enzymatische reiniging

- Zorg altijd dat nagels de lens niet kunnen beschadigen.
- Leg de lens altijd precies in het midden * zodat deze nooit tussen het schroefdraad van deksel en doosje terecht kan komen.
Omdat een zachte contactlens traanvocht aan zich bindt, hechten ook de afvalstoffen van het oog, die zich in de traanfilm bevin¬den, makkelijk aan de lens. Deze zogenaamde organische afvalstoffen, proteïnen en lipiden, hechten zich aan het contactlensmateriaal waardoor op den duur de zachte contactlens minder transparant en minder zuurstofdoorlaatbaar wordt. Een witte aanslag op de lens is dan waarneembaar. Dit heeft ook op den duur invloed op de verdraagzaamheid van de lens, omdat de flexibiliteit van de contactlens terugloopt. Om die aanslag te voorkomen of te vertragen, diént de zachte lens één keer per week gereinigd te worden. Dit kan door de lenzen 'in de week te zetten' met een tablet met een enzymatische reiniging.
De verzorging van de punten 2 en 3 is afhankelijk van de traan- samenstelling en is dus voor elke lensdrager anders. Vaak na enkele maanden zachte lenzen gedragen te hebben is te zeggen, hoe deze behandelingen dienen te geschieden.
Bij zogenaamde snelvervangingsysteem, waarbij zachte contactlenzen halfjaarlijks of 3 maandelijks worden vervangen, wordt de verzorging vaak wat vereenvoudigd. Vaak wordt ge-bruik gemaakt van alles-in-een vloeistoffen die wel een desinfecterende maar een veel mindere reinigende werking.
Contactlensvloeistoffen en houdbaarheid
Contactlensvloeistoffen moeten aan strenge, wettelijke eisen vol¬doen. Enkele normen die gelden zijn onder andere:
- Een maximum hoeveelheid vloeistof per verpakking,
- Een gegarandeerde samenstelling;
- Zij moeten voorzien zijn van een Nederlandstalige gebruiks-aanwijzing;
- Zij moeten voorzien zijn van een uiterste gebruiksdatum of van de vervaldatum.

Deze consumentbeschermende maatregelen vergen enige toe¬lichting:
Contactlensvloeistoffen bevatten actieve bestanddelen voor reiniging en/of desinfectie. Deze veelal chemische toevoegingen, zijn maximaal werkzaam indien zij juist worden behandeld.
Flesjes vloeistof niet in een vochtige badkamer bewaren in ver-band met schimmelvorming, en nooit boven 25°C. Een flesje contactlensvloeistof mag maximaal 2 maanden worden gebruikt in verband met besmetting en daaruit voortvloeiend infectie- gevaar Dij contact met het oog. De fles na gebruik altijd direct sluiten. '
De uiterste gebruiksdatum of vervaldatum staat vermeld op elke
flacon vloeistof. Deze datum geeft de uiterste verloopdatum aan. Een eenmaal geopend flesje mag maximaal 2 maanden worden gebruikt. Raadpleeg bij twijfel altijd de contaktlensspecialist.